Co to jest AMD?
AMD (ang. Age Related Macular Degeneration) jest chorobą, która dotyczy obszaru siatkówki oka zwanego plamką żółtą. Ten rejon oka odpowiada za tzw. widzenie centralne, które potrzebne jest do wykonywania precyzyjnych czynności, takich jak np. czytanie, pisanie, rozpoznawanie twarzy, prowadzenie samochodu.
AMD jest chorobą przewlekłą, która może doprowadzić do utraty widzenia. AMD jest jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty osób dorosłych na świecie. Czasami choroba postępuje wolno i tylko w niewielkim stopniu uszkadza wzrok. W innych przypadkach AMD może postępować szybko, prowadząc do gwałtownego pogorszenia widzenia.
Choroba ujawnia się zwykle po 50. roku życia, a po 70. roku życia dotyka około 30% osób. Zwykle zmiany chorobowe występują w obu oczach, choć nie muszą pojawiać się jednocześnie i ich zaawansowanie może być różne.
Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem może występować w dwóch formach: suchej (zanikowej) oraz wysiękowej (mokrej, neowaskularnej).
Postać sucha AMD
to prawie 90% przypadków. Jest łagodniejszym typem zwyrodnienia. Pogorszenie widzenia następuje powoli, w ciągu miesięcy lub lat. Zmiany zachodzące w plamce w tej postaci mają charakter przede wszystkim zanikowy. Na dnie oka powstają tzw. druzy tj. drobne złogi, obumierają komórki siatkówki, powstają zaniki siatkówkowo-naczyniówkowe.
Postać wysiękowa AMD
to około 10% przypadków. Ma zwykle ciężki przebieg, a utrata widzenia może nastąpić nawet w ciągu kilku dni. Zmiany chorobowe powstają w wyniku rozwoju nieprawidłowych naczyń pod siatkówką w okolicy plamki. Na dnie oka pojawia się obrzęk, przesięki, płyn podsiatkówkowy, a nawet krwawienie. W zaawansowanej chorobie powstaje blizna i trwałe nieodwracalne uszkodzenie siatkówki.
Chory w początkowej fazie choroby obserwuje pogorszenie widzenia, zwłaszcza przy czytaniu i pisaniu. Litery stają się nieostre i zamazane, kolory wydają się bledsze, a oglądane obrazy są zniekształcone. Linie proste wykrzywiają się i uginają, a w centrum pola widzenia pojawia się ciemna plama.
Wczesne rozpoznanie AMD i jego leczenie są niezwykle ważne, ponieważ mogą zapobiec utracie widzenia. Pacjenci po 50. roku życia powinni regularnie badać się u okulisty przynajmniej raz w roku. Pacjent może także prowadzić samodzielnie kontrolę widzenia używając tzw. testu Amslera. Jest to kwadrat o boku 10 cm z krateczkami. Za jego pomocą można w warunkach domowych wykryć chorobę i śledzić jej postęp. Badanie wykonuje się w okularach do czytania osobno dla każdego oka. Jeśli pacjent zauważa zniekształcenia linii prostych, ciemną plamę w centrum, to powinien jak najszybciej zgłosić się do lekarza okulisty, ponieważ to mogą być objawy AMD.
Leczenie AMD
Jeżeli postać wysiękowa AMD zostanie rozpoznana wcześnie i szybko, rozpoczęte odpowiednie leczenie AMD (iniekcje doszklistkowe preparatów anty-VEGF) może zatrzymać utratę wzroku, a u niektórych chorych nawet poprawić widzenie.
Iniekcje doszklistkowe
preparatów anty-VEGF polegają na podawaniu do wnętrza oka zastrzyków zawierających lek hamujący powstawanie i rozwój nieprawidłowych naczyń pod siatkówką. Jest to najnowsza i najskuteczniejsza metoda leczenia postaci wysiękowej AMD.
Podczas leczenia AMD preparatami anty-VEGF zastrzyki doszklistkowe podawane są zwykle co 4 tygodnie przez pierwsze 3 miesiące, a następnie częstość iniekcji zależna jest od skuteczności terapii i rodzaju leku (zwykle co 8 tygodni lub rzadziej).
Suplementy diety w AMD
W zdrowych oczach stosowanie suplementów nie zapobiega powstawaniu AMD natomiast profilaktyka witaminowa opóźnia rozwój choroby w przypadku regularnego stosowania. Dlatego pacjentom chorującym na AMD zaleca się właściwą dietę oraz suplementację preparatami przygotowanymi dla potrzeb okulistycznych. W skład diety powinny wchodzić owoce, warzywa i inne pokarmy bogate w luteinę, zeaksantynę, antyoksydanty (m. in. witaminę A, C, E, minerały tj. cynk, selen, miedź, mangan), kwasy omega-3, resweratrol. Ważna jest także zmiana trybu życia, utrzymanie aktywności fizycznej, regularna gimnastyka oraz bezwzględne zaprzestanie palenia papierosów i tytoniu.
Pomoce optyczne dla osób słabowidzących
Utrata wzroku z powodu AMD powoduje u chorych trudności w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych, w poruszaniu się w nieznanym otoczeniu oraz utratę niezależności. Dla słabowidzących z powodu AMD dostępne są różne metody rehabilitacji, które nie przywrócą widzenia, ale mogą poprawić funkcjonowanie pacjenta ze słabą ostrością wzroku. Są to m. in. pomoce optyczne (do dali i bliży), pomoce nieoptyczne (powiększalniki telewizyjne, systemy komputerowe, książki na taśmach), pomoce w poruszaniu się i orientacji, terapie zajęciowe.
W Ośrodkach Chirurgii Oka Prof. Zagórskiego prowadzimy pełną diagnostykę okulistyczną pozwalającą nie tylko na wczesne rozpoznanie tego schorzenia ale również na nowoczesne leczenie AMD. Wykonujemy wszystkie niezbędne badania m. in. badania OCT (optycznej koherentnej tomografii oka), angiografii fluoresceinowej, angiografii indocyjaninowej, angio-OCT. W leczeniu iniekcjami doszklistkowymi wykorzystujemy wiodące preparaty. W Ośrodku w Rzeszowie pacjenci mają możliwość zakwalifikowania się do leczenia wysiękowej postaci AMD w ramach Programu Lekowego refundowanego przez NFZ.
FAQ
Podczas podstawowej wizyty okulistyczej przeprowadzony jest wywiad okulistyczny z pacjentem oraz wykonywane są takie badania jak: autorefrakcja, keratometria, pomiar ciśnienia śródgałkowego, badanie ostrości wzroku, badanie w lampie szczelinowej oraz badanie dna oka.
W większości przypadków tak. Jeżeli lekarz uzna że trzeba zrobić dodatkowe badanie może je wykonać podczas wizyty albo, jeżeli lekarz nie wykonuje tego rodzaju badań, pacjent zostaje skierowany do innego specjalisty.
Wizyta okulistyczna wraz z wykonaniem podstawowych badań trwa około 20 min. W niektórych Ośrodkach badania w ramach wizyty wykonuje personel pomocniczy w pokoju badań. Te czynności są również wliczone w czas wizyty podstawowej.
Tak, przed wizytą zalecane jest zdjęcie soczewek kontaktowych. Pacjent powinien wziąć je ze sobą na wizytę, gdyż lekarz może poprosić o ich założenie.
Koszt wizyty jest zgodny z cennikiem na naszej stronie internetowej.
Oczekiwania na wizytę prywatną wynosi maksymalnie do tygodnia. Czas ten może być dłuższy, jeśli pacjent chce umówić się do konkretnego specjalisty. Czas oczekiwania na wizytę NFZ jest zgodny z kolejką oczekujących. Prosimy o kontakt telefoniczny lub mailowy w celu ustalenie konkretnego terminu.
Tak, ale na początku wizyty należy powiadomić lekarza o chęci dobrania okularów bądź soczewek.
Tak, należy normalnie stosować używane krople.
Wizyta okulistyczna nie wymaga specjalnego przygotowania. Jeżeli jest to pierwsza wizyta w placówce, to należy mieć ze sobą dowód osobisty, który jest konieczny do założenia karty pacjenta. Należy też pamiętać, że w większości przypadków po wizycie okulistycznej nie można prowadzić samochodu.
Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad okulistyczny. Jeżeli Pacjent posiada jakąś dokumentację okulistyczną z innych placówek, to warto wziąć ją ze sobą na wizytę.
Po wizycie okulistycznej można wrócić do pracy/szkoły, ale należy pamiętać, że jeśli na wizycie były wpuszczane krople, to przez około 2-3 godziny widzenie może być zaburzone i przymglone.
Wizyty kontrolne u okulisty to sprawa indywidualna. Zazwyczaj podczas wizyty, lekarz podaje kiedy pacjent powinien przyjść ponownie. U osób po 50. roku życia zaleca się wizytę kontrolną przynajmniej raz w roku.
Jeżeli podczas wizyty wpuszczone są krople rozszerzające źrenicę, to bezpośrednio po wizycie NIE można prowadzić samochodu. Należy odczekać około 2-3 godzin.